Các nhà khoa học đã trích xuất DNA từ răng và xương của một người đàn ông và cho biết một người săn bắn hái lượm sống cách đây 5.000 năm có thể đã chết vì một chủng bệnh dịch hạch cổ đại. Bệnh dịch hạch đã giết chết hàng triệu người ở châu Âu, châu Á và châu Phi nhiều năm sau đó.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng phiên bản 5.000 năm tuổi này thiếu gen khiến bọ chét hoạt động như vật trung gian truyền bệnh. Thay vào đó, bệnh có thể lây lan qua vết cắn của động vật bị nhiễm bệnh.
Mục lục
Cái chết khủng khiếp từ bệnh dịch hạch
Hài cốt một người thợ săn cổ đại đã tiết lộ một chủng chưa từng biết. Và có thể là cổ xưa nhất của bệnh dịch hạch, lan truyền qua vết cắn của hải ly.
Theo Live Sciece, người đàn ông mang mã số “RV 2039” là một người săn bắt hái lượm được khai quật ở khu vực gần biển Baltic, trên địa phận Latvia.
Phân tích mẫu răng và xương của anh đa đã tiết lộ cái chết khủng khiếp do dịch hạch. Nhưng chủng dịch hạch tấn công anh ta không phải bất kỳ chủng nào khoa học đã biết. Và xưa hơn chủng từng được ghi nhận trước đó đến 2.000 năm.
Nhà sinh hóa và khảo cổ học Ben Krause Kyora từ Đại học Kiel (Đức) cho biết họ đã tái tạo lại bộ gene của vi khuẩn dịch hạch. Và phát hiện ra rằng đó là một chủng Yersina Pestis rất cổ xưa. Tách ra tận 7.000 năm trước từ “người tiền nhiệm” Yersina Pseudotuber tuberculosis.
Bọ chét là vật chủ truyền bệnh
Đáng chú ý, bộ gene của chủng dịch hạch cổ xưa này rất gần với các chủng hiện đại nhất, nhưng lại thiếu vài gene, bao gồm một gene đặc biệt cho phép bọ chét nhiễm bệnh. Trước đây, căn bệnh này từng được cho là lan truyền bởi chuột. Nhưng các nghiên cứu sau này đã chứng minh bọ chét mới là vật chủ truyền bệnh.
Người thợ săn này đã nhiễm bệnh qua một con vật khác: Hải ly. Sự tiến hóa của vi khuẩn dịch hạch này từ việc ký sinh trên các con vật lớn hơn sang bọ chét được cho là đã làm tăng độ nguy hiểm của dịch bệnh. Khiến nó lây lan nhanh hơn và đã tạo ra nhiều đại dịch “cái chết đen” ám ảnh nhân loại.
Dù xuất hiện quá sớm nhưng dịch hạch thời đồ đá có vẻ không gây nên đại dịch lớn. Kết quả kiểm tra răng và xương của những hài cốt cùng thời. Yên nghỉ ở khu vực xung quanh người thợ săn mắc dịch hạch cho thấy không ai khác nhiễm bệnh.
Bộ xương của RV 2039
Bộ xương của RV 2039 – người được cho là từ 20 đến 30 tuổi khi ông qua đời nằm trong số những bộ xương được khai quật vào cuối những năm 1800 tại Riņņukalns. Một bãi chứa vỏ thời kỳ đồ đá mới ở Bắc Latvia. Krause-Kyora và các nhà nghiên cứu châu Âu khác đã sử dụng các mẫu từ răng và xương của anh ta để giải trình tự bộ gen. Và kiểm tra nó để tìm mầm bệnh vi khuẩn và vi rút. Họ đã phát hiện ra ba protein đặc hiệu Y. pestis trong mẫu DNA. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Cell Reports.
Cái chết đen
Bệnh dịch hạch đã lan đến châu Âu vào tháng 10 năm 1347, khi 12 con tàu từ Biển Đen cập cảng Messina của Sicilia. Mọi người có mặt ở bến cảng lúc đó đã gặp phải một điều kinh hoàng. Hầu hết các thủy thủ trên những con tàu này đã chết. Những người còn sống thì cũng đang bị bệnh nặng, toàn thân bao phủ bởi những nhọt đen rỉ máu và mủ. Chính quyền Sicilia đã nhanh chóng đưa hạm đồi tàu tử thần ra khỏi cảng, nhưng đã quá muộn. Căn bệnh chết người đó đã lây lan và giết chết hơn 20 triệu người ở châu Âu.